احیای بافت فرسوده شهری و راه های پیش روی مالکان ساختمانی

احیای بافت فرسوده شهری

بافت های فرسوده به بخش هایی از محیط گفته می شود ساختمان های آن دچار ناپایداری و مقاومت بسیار پایین است. نمونه های این بافت ها در شهرها و روستاهای ایران به وفور به چشم می خورد. بافت های فرسوده ممکن است در محدوده شهر یا روستا (بافت فرسوده رسمی) و یا در حاشیه آنها (بافت فرسوده غیر رسمی) قرار بگیرند. نواقص این مناطق فقط به ساختمان های ناپایدار آن ختم نمی شود و با مشکلات دیگری نیز دست و پنجه نرم می کنند. از این رو احیای بافت فرسوده شهری اهمیت پیدا می کند.

مشکلات مناطق فرسوده

• مشکلات اجتماعی
• مشکلات فرهنگی
• مشکلات اقتصادی
• مکلات امنیتی
• آسیب پذیری فوق العاده بالا در برابر حوادثی از قبیل سیل، زلزله و آتش سوزی
• عدم رعایت اصول شهرسازی نوین
• مشکلات زیرساختی

وجود تمامی این مشکلات در کنار هم، اهمیت رسیدگی به بافت های فرسوده شهر و روستا و احیای آن ها را بیش از پیش مشخص می کند. البته در کنار مشکلات مطرح شده نمی توان از جنبه های مثبت این محلات چشم پوشی کرد. معماری قدیمی، آثار تاریخی و فرهنگ غنی ساکنان، از جمله این موارد هستند. وجود هر یک از این ویژگی های مثبت، موجب شده تا مدیران شهری در کنار احیا این مناطق، حفظ فرهنگ و آثار قدیمی و تاریخی را نیز مد نظر داشته باشند. بر همین اساس بافت های فرسوده به دو نوع دارای آثار تاریخی و بدون آثار تاریخی تقسیم می شوند. بر مبنای این تقسیم بندی بودجه اختصاصی و برنامه ریزی های صورت گرفته برای احیای منطقه متفاوت خواهد بود.

شروط انتخاب یک منطقه به عنوان بافت فرسوده

• حداقل نیمی از بناهای موجد استحکام خود را از دت داده باشند.
• حداقل نیمی از معابر و گذرگاه های منطه عرضی کمتر از ۶ متر داشته باشند و عبور و مرور از آنها دشوار باشد.
• حداقل نیمی از ساختمان ها، عرصه ای با مساحت کمتر از ۲۰۰ متر مربع داشته باشند.

راه های احیای بافت فرسوده

مدیران شهری برای احیای بافت فرسوده سه برنامه را مدنظر خود قرار داده و برای هر تسهیلات خاصی را در نظر گرفته اند. ساکنان این مناطق می توانن با در دست داشتن مدارک مورد نیاز به مجریان این طرح ها مراجعه نموده و تسهیلات مورد نیاز خود را دریافت کنند. این برنامه ها عبارتند از:

بهسازی

این روش اغلب در مناطقی که آثار تاریخی و بافت قدیمی قابل توجهی داشته باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل سعی بر این است که با تعمیر، استحکام بخشی و مراقبت، جنبه های مثبت منطقه تقویت و جنبه های منفی آن ضعیف یا محو شود. هرگونه دخالت و ساخت و ساز در این مناطق محدودیت داشته و منوط به کسب اجازه از سازمان میراث فرهنگی است.

نوسازی

در این روش انعطاف پذیری بیشتری در رابطه با ایجاد ساختارهای جدید و نوین وجود دارد. به همین دلیل در کنار طرح ها و معماری های قدیمی، انواع جدید و امروزی نیز به چشم می خورد.

بازسازی

در این روش تمامی ساخت های مربوط به بافت فرسوده تخریب و از بین برده می شود و در مقابل ساختارهای جدید منطبق با اصول شهرسازی جدید و نوین احداث می شود. این روش معمولاً در مناطقی اجرا می شود که بهره ای از آثار تاریخی نبرده باشند.